Bernd Hölzenbein (9 maart 1946) was een Duitse linksbuiten die een hoofdrol speelde in de WK finale van 1974 tegen Nederland. Maakte ongewild de Nederlandse taal een woord rijker: ‘Schwalbe’.
Bern Hölzenbein werd geboren in het plaatsje Dehrn, ten noorden van Frankfurt. Het was dan ook niet zo gek dat Bernd op 21-jarige leeftijd bij de plaatselijke Eintracht zijn debuut in het prof voetbal maakte. Hij was een kleine snelle linksbuiten die vaak aangever was bij een doeltreffende aanval. Maar zelf vond hij ook regelmatig het netje.
Na vijftien seizoenen bij de ‘Adlerträger’ prijkten er 420 officiële wedstrijden op zijn palmares en 160 doelpunten achter zijn naam. Nog steeds een clubrecord. Vanwege zijn lange staat van dienst en trouw aan de club is hij een van de erevoetballers van de club.
In 1981 besloot Hölzenbein de Bundesliga vaarwel te zeggen en de laatste jaren van zijn carrière door te brengen in Amerika. Want hij speelde daar achtereenvolgens twee seizoenen voor de Fort Lauderdale Strikers, één seizoen voor Memphis Americans en voor de Baltimore Blasts. Vooral bij de Americans bleek hij nog erg trefzeker. Want in 89 wedstrijden, schoot hij er 42 tegen de touwen.
In 1986 keerde hij terug naar Duitsland.
Het meest bekend is Hölzenbein echter niet als speler van Eintracht, maar van de Duitse nationale ploeg die in 1974 de wereldtitel veroverde. In de finale tegen Nederland werd hij namelijk in ‘de zestien’ door Wim Jansen ten val gebracht. Paul Breitner schoot de toegekende strafschop onberispelijk binnen. Het was niet de penalty die stof deed opwaaien, als wel de manier waarop Bernd onderuit ging. Onmiddellijk was er discussie of er sprake was van een onvrijwillige of vrijwillige val van de linksbuiten. Zelfs de herhaling bracht geen uitkomst.
Een aantal maanden laaide de discussie plotseling ongekend fel op. De Duitse Bild-Zeitung beweerde bijvoorbeeld dat Hölzenbein had toegegeven dat hij zich vrijwillig had laten vallen. En ook dat er van een overtreding geen sprake was geweest. Wat was er gebeurd? Een journalist had hem, na een wedstrijd waarin hij ook een penalty had versierd, geconfronteerd met de manier waarop Bernd dit deed. ‘Je zoekt zelf het been van de tegenstander op, haakt erin vast en laat je vallen.’ Bernd had slechts geglimlacht. Een bevestiging dat de journalist gelijk had, zo beweerde Bild.
Bernd ging bij de rechter in beroep tegen de aantijgingen en Bild moest rectificeren. Het rumoer en de discussie over de strafschop leverde de Nederlandse taal vanaf dat moment wel een nieuw woord op: ‘Schwalbe’. Op 24 juni 2006 schreef de Volkskrant een mooi artikel over de val van Hölzenbein en en de naweeën.
Hölzenbein nam twee jaar later met West-Duitsland nog deel aan het EK, waar het tweede werd en vier jaar later aan het WK in Argentinië.
Na zijn actieve loopbaan dook hij het trainersvak in. Vanaf 1988 is Bernd Hölzenbein werkzaam bij zijn grote voetballiefde Eintracht Frankfurt. Sinds 2004 adviseur en chefscout. Hij is tevens ambassadeur van de FIFA.
(Foto: Wikipedia)